بزرگنمايي:
فصل تجارت - رسانه منتقد دولت به علت عدم تسلط بر مفاهیم شاخص‌های اقتصادی، به اشتباه تصور کرد که «خالص حساب سرمایه» به معنای آمار فرار سرمایه است.
به گزارش فصل تجارت، بانک مرکزی به دنبال انتشار گزارشی با عنوان «فرار سرمایه شتاب گرفت» روزنامه هم میهن توضیح داد: در این گزارش، نگارنده با استناد به آمار منتشرشده در خصوص خالص حساب سرمایه بانک مرکزی و مقایسه آن با ارقام سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران (FDI) طی سال‌های 2016 تا 2020 که توسط سازمان توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد) منتشرشده، دو نکته را نتیجه‌گیری کرده است.
یکی اینکه – طبق ادعای روزنامه هم‌میهن - طی دوره‌های مورد بررسی شتاب خروج سرمایه به مراتب بیشتر از ورود سرمایه بوده است و نکته دیگر اینکه مجموع خروج سرمایه در حد فاصل سال‌های 1380 تا 1400 بالغ بر 200 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و لذا خروج سرمایه شدت گرفته است!»
در این خصوص لازم به توضیح است که ارقام جدول تراز پرداخت‌ها دارای ماهیت حسابداری بوده و ارقام با علائم مثبت و منفی دارای تعابیر و تفاسیر خاص خود می‌باشند. در این راستا تراز «حساب جاری» جدول تراز پرداخت‌ها نشان‌دهنده خالص مبادلات بین اشخاص مقیم و غیرمقیم روی منابع واقعی (کالاها، خدمات، درآمد و انتقالات جاری) بوده و بخش قابل‌توجهی از تحولات «حساب مالی و سرمایه» یا «خالص حساب سرمایه» انعکاس مالی رویدادهایی است که در ذیل حساب جاری محقق می‌گردد.
به‌این‌ترتیب هنگامی که اقتصاد با مازاد «حساب جاری» مواجه است، این مازاد در اشکال مختلف و با علامت منفی در «حساب مالی و سرمایه» یا «خالص حساب سرمایه» نمود می‌یابد. بنابراین، علامت منفی «خالص حساب مالی و سرمایه» یا «خالص حساب سرمایه» نشان‌دهنده افزایش خالص مطالبات از دنیای خارج است و لذا تلقی ارقام این دو حساب به عنوان فرار سرمایه از کشور کاملاً نادرست است.
به‌علاوه لازم به اشاره است که در گزارشات مربوط به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ارائه‌شده توسط سازمان توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد)، تنها ارقام آن بخش از جریانات سرمایه‌ای اعلام می‌گردد که مطابق با تعریف سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌باشند، درحالی که «حساب مالی و سرمایه» جدول تراز پرداخت‌های خارجی منطبق بر دستورالعمل‌های صندوق بین‌المللی پول، طیف وسیع‌تری از جریانات سرمایه‌ای شامل«سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی»، «سرمایه‌گذاری در سبد مالی» و «سایرسرمایه‌گذاری‌ها» را نیز شامل می‌شود. براین‌اساس، مقایسه ارقام خالص حساب‌سرمایه جدول ترازپرداخت‌ها با ارقام سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ارائه شده توسط آنکتاد، نادرست است.
در پایان لازم به ذکر است که به‌رغم مطرح شدن این موضوع در نشریات و جراید گوناگون به کرات و به اشکال مختلف و پاسخ بانک مرکزی به این مطالب، همچنان برداشت اشتباهی نسبت به علامت منفی «حساب مالی و سرمایه» و «خالص حساب سرمایه» وجود دارد و رقم این حساب‌ها به عنوان میزان فرار سرمایه از کشور مطرح می‌گردد که امید می‌رود، با توجه به شرایط اقتصادی کنونی و حساسیت انتظارات آحاد
اقتصادی در خصوص تحولات فضای اقتصاد کلان نسبت به این دست از اخبار، مطرح شدن اینگونه مطالب در نشریات، رسانه‌ها، پایگاه‌های خبری و... با دقت‌نظر و توجه بیشتری صورت گیرد.
